| Dersin Amacı: |
“Kurmacanın Gerçekliği, Gerçekliğin Kurmacası” başlıklı ders başta edebiyat eserleri olmak üzere felsefe dahil bütün yazınsal veriler ışığında geçmişten günümüze değin farklı bağlamlarda tanımlanagelmiş bu iki mühim kavramın sözlü, yazılı veya görsel metinler üzerinden ele alınarak tekrar tartışılması, derinleştirilmesi ve karşılaştırmalı olarak incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Bu doğrultuda klasisizmden başlayıp yirmi birinci yüzyılın postmodernizmine kadar genişletilebilecek geniş bir zamansal ve düşünsel sarmal içinde, bahsi geçen akımlar yelpazesinin görme biçimlerini somutlaştıracak örnek metinler üzerinden kurmaca ve gerçeğin nasıl konumlandığı, birbirinin yerine veya karşısına niçin geçtiği, hangi amaçlar ve saiklerle bir araca veya amaca dönüştüğü analiz edilirken öğrenciler en genel manasıyla hem herhangi bir kavramın, başka bir kavramla nasıl ilişkiye girebildiğini sezecek hem de özel manada kurmaca ile gerçekliğin, yaşadıkları çağ içindeki ürünlerine eleştirel bir perspektifle yaklaşmayı deneyeceklerdir.
|
| Dersin Hedefi: |
Bu ders tamamlandığında öğrenciler,
Eleştirel Düşünme: Kendisine verili olan herhangi bir bilgiyi veya bilgi yığınını daha geniş bir perspektiften sorgulama becerisine yaklaşır veya bu beceriyi kazanır.
Kavramsal Farkındalık: Özellikle sosyal bilimler kategorisi içindeki herhangi bir kavramın geçişkenliğini keşfeder ve bunlar hakkında akademik hayatının tümünü etkileyebilecek farklı bir düşünme biçimiyle tanışır veya bunu geliştirir.
Felsefî İçerik: Klasisizm, romantizm, realizm, modernizm ve postmodernizme dair genel bir bilgi sahibi olur veya bunlar hakkında edindiği bilgiyi derinleştirme becerisi geliştirir.
Sanatsal İçerik: Edebiyat, sinema, tiyatro, resim vd. sanat kategorilerinde karşılaştığı metinleri veya görselleri belirli bir perspektiften yorumlayabilme becerisi geliştirir.
Sosyal İlişkiler: Dersin, karşı-çıkma veya üzerine-tekrar-düşünme güdülerini toplu bir sınıf ortamında tecrübe ederken kendini ifade etmenin özgür, saygılı ve nitelikli tarafını çoğaltarak yeni bir benlik farkındalığına sahip olur veya bunu geliştirir.
Nitelikli Okurluk: Hem kurmaca kategorisine alınmış edebiyat, sinema vb. alanlardaki hem de gerçeklik kategorisine alınmış medya, gazete, dergi, tarih vb. alanlardaki metinleri nitelikli okuma becerisi kazanır veya bunu geliştirir.
|
| Dersin Veriliş Şekli: |
E-Öğrenme
|
|
|
|
|
| Bilgi
(Kuramsal ve/veya olgusal bilgi olarak tanımlanmıştır.)
|
1) Kendisine verili olan herhangi bir bilgiyi veya bilgi yığınını daha geniş bir perspektiften sorgulama becerisine yaklaşır veya bu beceriyi kazanır.
|
2) Özellikle sosyal bilimler kategorisi içindeki herhangi bir kavramın geçişkenliğini keşfeder ve bunlar hakkında akademik hayatının tümünü etkileyebilecek farklı bir düşünme biçimiyle tanışır veya bunu geliştirir.
|
| Beceriler
(Bilişsel ve/veya uygulama becerileri olarak tanımlanmıştır.)
|
| Yetkinlikler
(Bağımsız çalışabilme, sorumluluk alabilme, öğrenme, alana özgü, iletişim ve sosyal yetkinlikler olarak tanımlanmıştır.)
|
1) Klasisizm, romantizm, realizm, modernizm ve postmodernizme dair genel bir bilgi sahibi olur veya bunlar hakkında edindiği bilgiyi derinleştirme becerisi geliştirir.
|
2) Edebiyat, sinema, tiyatro, resim vd. sanat kategorilerinde karşılaştığı metinleri veya görselleri belirli bir perspektiften yorumlayabilme becerisi geliştirir.
|
3) Hem kurmaca kategorisine alınmış edebiyat, sinema vb. alanlardaki hem de gerçeklik kategorisine alınmış medya, gazete, dergi, tarih vb. alanlardaki metinleri nitelikli okuma becerisi kazanır veya bunu geliştirir.
|
4) Dersin, karşı-çıkma veya üzerine-tekrar-düşünme güdülerini toplu bir sınıf ortamında tecrübe ederken kendini ifade etmenin özgür, saygılı ve nitelikli tarafını çoğaltarak yeni bir benlik farkındalığına sahip olur veya bunu geliştirir.
|
| Hafta |
Konu |
| Ön Hazırlık |
Pekiştirme |
| 1) |
● Sosyal bilimlerde kavramların tanımlanması veya tanımlanma imkânının tartışılması
● Sosyal bilimlerde kavramların geçişkenliği
● “Kurmaca” ve “Gerçeklik” kavramlarının genel ve felsefî sözlüklerde veya edebiyat teorilerine dair kuramsal kitaplarda nasıl tanımlandığı
● Bu tanımların ortaklıkları ve farklılıkları |
| 2) |
● Kurmacanın insan ontolojisiyle uyumu, İlyada ve Dede Korkut Örnekleri
● Kurmaca ve gerçeklik arasındaki sınır nedir?
● Elimizdeki bir malzemeyi “kurmaca” ya da “gerçek” yapan nedir?
● Bu verili sınırların ihlali nasıl gerçekleşir?
● Bir haber metni “kurmaca” mıdır “gerçek” midir? |
| 3) |
● Klasisizm ve romantizmin genel özellikleri ve dünyayı görme/kurma biçimleri
● Klasisizm ve romantizmde kurmaca ve gerçeklik algısı
● Klasik ve romantik bakıştan iki seçme örnek metin ve bir mektup:
Moliere’in Kadınlar Mektebi ile Goethe’nin Faust’u, J. G. Hamann’dan bir mektup
|
| 4) |
● Realizm akımının genel özellikleri
● Realizm/Gerçekçilik akımının imkânı ve sınırları üzerine tartışma
● Stendhal’ın “ayna” örneği üzerinden: Stendhal’in aynası ne söyler, ne söylemez?
● “Gerçekçi” romanlar ne kadar “gerçek”tir?
● Susan Sontag’ın fotoğraf sanatı hakkındaki yorumları üzerinden (Başkalarının Acısına Bakmak) fotoğraf ve gerçeklik, gerçekçilik karşılaştırması
|
| 5) |
● Modernizmin neliği, tanımı
● Modernizm, modernist ve modernite kavramları
● Modernizmin gerçekliği ve modernist kurmaca
● II. Dünya Savaşı’nı takiben yaşanan gerçeklik kırılması
● Kafka’nın Dönüşüm’ü üzerinden “modern-gerçek”likler |
| 6) |
● Fredric Jameson’ın tek bir metni üzerinden tartışma ve yorum “Gerçekçilik/Modernizm Tartışması”
● Jean François Millet’nin “The Gleaners” ile Paul Klee’nin “The Revolution of Viaduks” tablolarının karşılaştırılması
|
| 7) |
ARA SINAV |
| 8) |
İmkânsız Gerçeklik ve Postmodernizm
● Postmodernizm ve post-modernist sanat
● Modernizm ve postmodernizm karşılaştırması
● J. Baudrillard’ın “simülakr” ve “simülasyon” kavramları
● Baudrillard’ın bakışıyla yirmi birinci yüzyılda gazete manşetleri
|
| 9) |
● Edebiyatın gerçekle ilişkisi
● Don Kişot’un kendi gerçekliğini yaratma serüveni
● Don Kişot’un bir yirmi birinci yüzyıl novellasında “gerçek”leşmesine dair inceleme ve tartışma etkinliği
(Carlos Maria Dominguez’in Kâğıt Ev’inden hareketle)
● Terry Eagleton’da kurmaca ve gerçek kavramları üzerinden günümüzde “yaşayan” roman kahramanları
|
| 10) |
● Tarihin kurmaca ile ilişkisi
● Tarihi metinleri “kurmaca”ya dönüştüren kriterler
● Tarihin “gerçek”liği nerede başlar ve nerede biter?
● Edebiyat ve tarihin, kurmaca ve gerçek bağlamında beraberce yorumlanışı
|
| 11) |
● İdeoloji nedir, neyi amaçlar?
● İdeolojinin gerçekliği şekillendirme veya yaratma gücü
● Kurmacanın ideolojiye hakimiyeti
● Nazım Hikmet’in “İvan İvanoviç Var Mıydı, Yok Muydu?” adlı tiyatro metni üzerinden ideoloji ve kurmaca ilişkisi
|
| 12) |
● Doğu ve Batı medeniyetlerinin seçili “kurmaca” metinleri üzerinden birbirlerine bakış gerçekliklerini analiz etme
● Ahmet Haşim’in “Gurebahâne-i Laklakan” yazısı üzerinden Batı’nın Doğu’ya bakışı,
● Ahmedî’nin İskendernâme’si üzerinden Doğu’nun Batı’ya bakışı
● Bir BBC belgeselinde Doğu’nun görünümü ya da görünmezliği |
| 13) |
● Seçme ve sergileme ediminin kurmacayla ilişkisi
● Müzelerin kurmaca ile ilişkisi
● Müzelerin yarattığı anlatı
● Müzelerin bir mekân olarak “gerçek”liği veya “gerçek”sizliği
● British Museum örneği
|
| 14) |
● Kurmaca olarak kabul gören eserlerin, dış gerçeklikteki her meseleyi ele alıp alamayacağı
● Kurmacanın anlatmadıklarıyla gerçeği ele verme biçimleri
● Pablo Picasso’nun “Guernica” tablosu
|
| 15) |
● İnsanın kendisine bir kurmaca olarak bakışı
● Otobiyografinin gerçeklik imkânı
● Sosyal medyada “kurulan” otobiyografilerin “gerçek”liği
● Sait Faik’in “Haritada Bir Nokta” öyküsü üzerinden otobiyografi inşası |
| Diğer Kaynaklar: |
Eglaton, Terry. (2017). Tanrının Ölümü ve Kültür. İstanbul: Yordam Kitap.
Bauman, Zygmunt. (1998). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Hoffman, Gerhard. (2005). From Modernism to Postmodernism. Amsterdam, New York: Rodopi.
Berman, Marshall. (2023). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sontag, Susan. (2017). Başkalarının Acısına Bakmak. İstanbul: Agora Kitaplığı. |
|
| Soru-Cevap |
|
| Vaka Problemi Çözdürme/ Drama-Rol/ Vaka Yönetimi |
|
| Laboratuvar |
|
| Sayısal Problem Çözme |
|
| Alan çalışması |
|
| Grup Çalışması / Ödevi |
|
| Bireysel Ödev |
|
| WEB Tabanlı Öğrenme |
|
| Staj |
|
| Yerinde Uygulama |
|
| Proje Hazırlama |
|
| Rapor Yazma |
|
| Seminer |
|
| Süpervizyon |
|
| Sosyal Faaliyet |
|
| Mesleki Faaliyet |
|
| Mesleki Gezi |
|
| Uygulama (Modelleme, Tasarım, Maket, Simülasyon, Deney vs.) |
|
| Okuma |
|
| Tez Hazırlama |
|
| Arazi Çalışması |
|
| Öğrenci Kulüp ve Konseyi Faaliyetleri |
|
| Diğer |
|
| Logbook |
|
| Röportaj ve sözlü görüşme |
|
| Araştırma |
|
| Film izleme |
|
| Kaynakça oluşturma |
|
| Sözlü, yazılı ve görsel bilgi üretme |
|
| Fotoğraf çekimi |
|
| Eskiz çizimi |
|
| Harita üzerinde işaretleme |
|
| Harita okuma |
|
| Doku örneği alma |
|
| Malzeme arşivi oluşturma |
|
| Kendi fikrini ve çalışmalarını sunma ve sergileme |
|
