BESLENME VE DIYETETIK
Lisans TYYÇ: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu: BES719
Ders İsmi: Gıda Katkı Maddeleri
Ders Yarıyılı: 3. Yarıyıl / Güz
Ders Kredileri:
Teorik Pratik Kredi AKTS
1 0 1 3
Öğretim Dili: TR
Ders Koşulu: Yok
Dersin Türü: Alan İçi Seçmeli
Dersin Düzeyi:
Lisans TYYÇ:6. Düzey QF-EHEA:1. Düzey EQF-LLL:6. Düzey
Dersi Veren(ler): Öğr. Gör. Yağmur KAYA

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı: Günümüzde işlenmiş gıda ürünleri son derece çeşitlenmiş ve üretimde kullanılan gıda katkı maddelerinin sayıları da büyük hızla artmıştır. Konu başlıkları çerçevesinde kullanılan katkı maddelerin daha bilinçli ve amaçlı kullanımı için gerekli bilgilerin verilmesi hedeflenmiştir.
Dersin Hedefi: Gıdalarda kullanımına izin verilen katkı maddeleri hakkında öğrencileri bilgilendirmek. Gıda katkı maddeleri yönetmenliği hakkında öğrencileri bilgilendirmek.
Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze

Öğrenme Kazanımları

Bilgi (Kuramsal ve/veya olgusal bilgi olarak tanımlanmıştır.)
  1) Gıda Katkı Maddelerinin Temel Kavramlarını Anlama: Öğrenciler, gıda katkı maddelerinin sınıflandırılması, kimyasal yapıları, işlevleri ve gıdalarda kullanım amaçları hakkında temel bilgiye sahip olur.
Beceriler (Bilişsel ve/veya uygulama becerileri olarak tanımlanmıştır.)
Yetkinlikler (Bağımsız çalışabilme, sorumluluk alabilme, öğrenme, alana özgü, iletişim ve sosyal yetkinlikler olarak tanımlanmıştır.)
  1) Gıda Katkı Maddelerinin Uygulama Alanları Üzerine Analitik Düşünme: Öğrenciler, gıda endüstrisindeki katkı maddelerinin uygulama alanlarını vaka çalışmaları ve pratik örneklerle analiz eder, katkı maddesi seçimlerinde dikkate alınması gereken unsurları değerlendirir.
  2) Araştırma ve Güncel Literatür Takibi: Öğrenciler, gıda katkı maddeleri konusundaki güncel araştırmaları ve literatürü takip edebilir, alanla ilgili yeni gelişmeleri izleyerek mesleki bilgi ve becerilerini sürekli güncel tutar.
  3) Yasal Düzenlemeler ve Standartlar Hakkında Bilgi: Öğrenciler, Türkiye ve uluslararası düzeyde (ör. AB, FDA) gıda katkı maddeleri ile ilgili yönetmelikleri ve yasal düzenlemeleri öğrenir.
  4) Gıda Üretiminde Kullanılan Katkı Maddelerinin Fonksiyonlarını Anlama: Öğrenciler, koruyucular, tatlandırıcılar, renklendiriciler, emülgatörler gibi katkı maddelerinin gıda teknolojisindeki işlevlerini ve kullanım yerlerini kavrar.
  5) Katkı Maddelerinin Etiketleme ve Tüketici Bilinçlendirme Üzerindeki Rolü: Öğrenciler, gıda etiketleme kurallarını ve katkı maddelerinin doğru etiketlenmesinin tüketici sağlığı ve bilgilendirilmesi üzerindeki önemini öğrenir.
  6) Gıda Katkı Maddelerinin Sağlık Üzerindeki Etkilerini Değerlendirme: Gıda katkı maddelerinin insan sağlığı üzerindeki olası etkileri, toksikolojik değerlendirmeler ve güvenlik sınırları hakkında bilgi sahibi olur ve bu bilgileri analiz edebilir.

Ders Akış Planı

Hafta Konu
Ön Hazırlık Pekiştirme
1) Gıda Katkı Maddelerine Giriş: Gıda katkı maddelerinin tanımı, tarihçesi ve genel sınıflandırılması. Gıda katkı maddelerinin kullanım amaçları.
2) Gıda Katkı Maddelerinin Yasal Düzenlemeleri: Türkiye, Avrupa Birliği ve FDA gibi uluslararası otoritelerin katkı maddeleri ile ilgili mevzuatları. Katkı maddesi kodları (E kodları) ve kullanım izinleri.
3) Koruyucular (Preservatives): Koruyucu katkı maddelerinin tanımı, türleri ve gıdalarda kullanımı. Koruyucuların sağlık üzerindeki etkileri.
4) Antioksidanlar ve Antioksidan Sistemler: Antioksidan katkı maddelerinin işlevleri, çeşitleri ve örnekler. Antioksidanların oksidasyon süreci üzerindeki etkisi.
5) Renklendiriciler: Doğal ve yapay renklendiriciler ve kullanım alanları. Renklendiricilerin gıda kalitesi ve algısı üzerindeki rolü.
6) Tatlandırıcılar ve Lezzet Vericiler: Doğal ve yapay tatlandırıcılar. Tatlandırıcıların sağlık üzerindeki etkileri ve tüketici algısı.
7) Kıvam Artırıcılar, Emülgatörler ve Stabilizatörler: Kıvam artırıcı ve stabilizatör katkı maddelerinin türleri ve kullanım amaçları. Gıda yapısına ve raf ömrüne etkileri. Emülgatörlerin işlevleri ve gıdalarda kullanılan örnekler. Emülsiyon sistemleri ve stabilizasyon süreçleri.
8) Ara Sınav - İlk 7 haftada öğrenilen konuların değerlendirilmesi.
9) Asitlik Düzenleyiciler, pH Kontrol Maddeleri: Asitlik düzenleyici katkı maddelerinin işlevleri ve pH kontrolü. Gıda ürünlerindeki pH’nın stabilitesi ve kalite üzerindeki etkisi.
10) Jelleştirici ve Katılaştırıcı Maddeler: Jelleştirici katkı maddelerinin işlevleri ve türleri. Gıdalarda jel yapısının önemi ve uygulama alanları.
11) Dolgu Maddeleri ve Hacim Artırıcılar: Dolgu maddelerinin tanımı ve işlevleri. Gıdalarda hacim artırıcıların kullanımı ve etkileri.
12) Kıvam Artırıcılar ve Stabilizatörler: Kıvam artırıcı ve stabilizatör katkı maddelerinin türleri ve kullanım amaçları. Gıda yapısına ve raf ömrüne etkileri.
13) Gıda Katkı Maddelerinin Sağlık Üzerine Etkileri: Katkı maddelerinin olası toksikolojik etkileri ve güvenlik sınırları. Katkı maddelerinin alerjen etkileri ve toplum sağlığına etkisi.
14) Etiketleme ve Tüketici Bilinçlendirme: Gıda etiketleme kuralları ve katkı maddelerinin etiketlenmesi. Tüketicilerin katkı maddelerine yönelik algısı ve etik kurallar.
15) Gıda Katkı Maddeleri Üzerine Güncel Araştırmalar ve Gelecek Trendler: Yeni katkı maddeleri ve doğal alternatifler üzerine güncel araştırmalar. Gıda katkı maddelerinin gelecekteki trendleri ve sürdürülebilirlik etkisi.
16) Final Sınavı
Diğer Kaynaklar: 1.Tayfur,M. (2014). Gıda katkı maddeleri, Ankara, Detay yayıncılık.
2.Gıda katkı Maddeleri Yönetmenliği
3. Altuğ, T. 2009. Gıda Katkı Maddeleri. Ege Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü, 268 s.
4. Çakmakçı, S. ve Çelik, İ. (2000). Gıda Katkı Maddeleri. Atatürk
Üniversitesi Ziraat fakültesi Ofset Tesisi. Erzurum
5. Saldamlı, İ. (1985). Gıda katkı Maddeleri ve İngrediyenler. Hacettepe
Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü.
Ankara

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Etkisi Yok 1 En Düşük 2 Orta 3 En Yüksek
       
Ders Öğrenme Kazanımları

1

2

4

3

5

6

7

Program Kazanımları
1) Beslenme ve tıp bilimleri ile ilgili temel kavramları bilir 2 1
2) Beslenme ve besinlerin sağlıkla çift yönlü ilişkisini bilir. 2 1 1
3) Gıda, beslenme ve sağlık mevzuatını bilir 3 2 1 2
4) Yeterli mesleki terminoloji bilgisine sahiptir 1 1 1
5) Birey, aile ve topluma beslenme ve diyetetik alanında eğitim verir, danışmanlık yapar. 2 1 2
6) Bilgi birikimini kullanarak alanına ilişkin çalışmaları bağımsız olarak yürütür, sağlık ekibi ve diğer disiplinler ile işbirliği içinde araştırma, proje ve etkinliklerde rol alır. 1 2 1 1
7) Mesleğini bilimsel araştırmalar, kanıtlar, gelişen teknoloji, güncel literatür ve sağlık politikaları doğrultusunda yürütür. 3 2 1 1 1
8) Mesleki uygulamalarını etik ilke ve standartlar doğrultusunda gerçekleştirir. Davranışı ile meslektaşlarına ve topluma örnek olur. 1 1 1
9) En az bir yabancı dili kullanarak alanına ilişkin uluslararası literatüre ulaşır, değerlendirir ve mesleki gelişim için kullanır. 2 1 1 2
10) Beslenme ve Diyetetik alanında eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme becerilerini kullanır. 2 2 1 1 1
11) Mesleki alanda yazılı ve sözlü etkili iletişimi öğrenir 1 1 1
12) Mesleğin gerektirdiği genel kültür bilgisine sahiptir. 1
13) Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve davranışa dönüştürür 3 2 2 1 1 2
14) Hasta yakınları, doktorlar ve meslektaşları ile etkin iletişim kurabilir, bilgi verici olur. 1 1
15) Beslenme ve diyetetik uygulamalarında görev, hak ve sorumluluklarına ilişkin mevzuat ve mesleki etik kurallarına uygun davranır. Edindiği bilgi ve becerilerle beslenme ve diyetetik alanındaki hizmetin örgütlenmesi, yürütülmesi, değerlendirilmesi konusunda bireysel ve ekip üyesi olarak kalite yönetimi ve süreçleri çerçevesinde sorumluluk alır. 2 1 1 1

Ders Öğretme, Öğrenme Yöntemleri

Soru-Cevap
Vaka Problemi Çözdürme/ Drama-Rol/ Vaka Yönetimi
Laboratuvar
Sayısal Problem Çözme
Alan çalışması
Grup Çalışması / Ödevi
Bireysel Ödev
WEB Tabanlı Öğrenme
Staj
Yerinde Uygulama
Proje Hazırlama
Rapor Yazma
Seminer
Süpervizyon
Sosyal Faaliyet
Mesleki Faaliyet
Mesleki Gezi
Uygulama (Modelleme, Tasarım, Maket, Simülasyon, Deney vs.)
Okuma
Tez Hazırlama
Arazi Çalışması
Öğrenci Kulüp ve Konseyi Faaliyetleri
Diğer
Logbook
Röportaj ve sözlü görüşme
Araştırma
Film izleme
Kaynakça oluşturma
Sözlü, yazılı ve görsel bilgi üretme
Fotoğraf çekimi
Eskiz çizimi
Harita üzerinde işaretleme
Harita okuma
Doku örneği alma
Malzeme arşivi oluşturma
Kendi fikrini ve çalışmalarını sunma ve sergileme

Değerlendirmeye Sistemi

Yarıyıl İçi Çalışmaları Aktivite Sayısı Katkı Payı
Devam % 0
Laboratuar % 0
Uygulama % 0
Uygulama Sınavı % 0
Küçük Sınavlar % 0
Ödev % 0
Sunum % 0
Projeler % 0
Derse Özgü Staj % 0
Alan Çalışması % 0
Makale Kritik % 0
Makale Yazma % 0
Modül Grup Çalışması % 0
Beyin Fırtınası % 0
Rol Oynama + Dramatize Etme % 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma % 0
Ön Çalışma, Pekiştirme % 0
Uygulama Tekrarı vb. % 0
Ödevler (okuma, yazma, film izleme vs.) % 0
Proje Hazırlama + Sunma % 0
Rapor Hazırlama + Sunma % 0
Sunum / Seminer Hazırlama + Sunma % 0
Sözlü Sınav % 0
Ara Sınavlar 1 % 40
Final 1 % 60
Rapor Teslimi % 0
Bütünleme % 0
Kanaat Notu % 0
Kurul-Committee % 0
Yazma Ödev Dosyası % 0
Portfolyo % 0
Take-Home Sınav % 0
Seyir Defteri % 0
Tartışma % 0
Katılım % 0
Toplam % 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI % 40
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI % 60
Toplam % 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler Aktivite Sayısı İş Yükü
Ders Süresi 14 14
Laboratuvar
Uygulama 13 26
Uygulama Sınavı
Derse Özgü Staj
Alan Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması
Makale Kritik
Makale Yazma
Modül Grup Çalışması
Beyin Fırtınası
Rol Oynama + Dramatize Etme
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön Çalışma, Pekiştirme, Uygulama Tekrarı Vb.) 14 14
Ödevler (okuma, yazma, film izleme vs.)
Proje Hazırlama + Sunma
Rapor Hazırlama + Sunma
Sunum / Seminer Hazırlama + Sunma
Sözlü Sınav
Ara Sınavlara Hazırlanma 6 12
ARA SINAV (Vize) 1 1
Genel Sınava Hazırlanma 15 23
GENEL SINAV (Final) 1 1
Katılım
Tartışma
Portfolyo
Take-Home Sınav
Seyir Defteri
Toplam İş Yükü 91
AKTS (30 saat = 1 AKTS ) 3