Dersin Amacı: |
Dersi alan öğrencilerin travma kavramı ve travma ile ilişkili bozuklukları ayrıntılı şekilde tanımaları, travmaya duyarlı bir klinisyen olmanın temel bilgi ve becerilerini kazandırmaktır. |
Dersin Hedefi: |
Travma psikolojisi dersi kapsamında öğrencilerin; travma kavramını, türlerini, travmatik tepkileri tanımaları, travmanın tarihsel gelişimini bilmeleri, travmanın genetik - biyolojik-kültürel boyutlarını, farklı ekollere ait travma ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) kuramlarını bilmeleri, Travma ve İlişkili Bozuklukları kavramaları, ayırıcı ve eş tanılarını bilmeleri, bilişsel modelini, ikincil travma ve travma sonrası büyüme kavramlarını tanımaları, travma ve yakın ilişkilere etkilerini bilmeleri, travmaya duyarlı psikolojik destek konusunda teorik bilgi sahibi olmaları ve travma - travmayla ilişkili tüm bozuklukların tedavisinde kullanılan farklı ekollerden terapi yöntemlerini tanımaları hedeflenmektedir |
Dersin Veriliş Şekli: |
Yüz yüze
|
|
|
Bilgi
(Kuramsal ve/veya olgusal bilgi olarak tanımlanmıştır.)
|
1) Travma kavramının anlamı, kapsamı ve işlevini açıklar.
Travmatik olayların sınıf ve türlerini listeler.
Travmatik olayların psikolojik etkilerini analiz eder.
Travmatik olay sonrası görülen psikolojik belirtileri açıklar.
Travmatik olay sonrası çocuk ve ergenlerde görülen belirtileri açıklar.
Travmatik belirtilerde bireysel farkları karşılaştırır.
|
2) Travma kavramının tarihsel gelişimini hatırlar.
Travma tarihi “Histeri Çağı” olay ve önemli kişilerini açıklar.
Travma tarihi “I. Dünya Savaşı Dönemi” olay ve önemli gelişmelerini açıklar.
Travma tarihi “Cinsellik Nervozu Dönemi” olay ve önemli gelişmelerini açıklar.
Travma kavramının tarihten bu güne çalışılması önünde duran engelleri eleştirir.
|
3) Travmanın biyolojik alt yapısı ve travmanın yarattığı biyolojik değişimleri açıklar.
Travmanın beyinde yarattığı değişimleri açıklar.
Travmanın endokrin sistem üzerindeki etkilerini açıklar.
Travma ve kültürle ilişkileri örneklendirir.
Travma tedavisinde kültürün önemini hatırlar.
Travmayla baş etmede kültürel etmenleri listeler ve kavramları açıklar.
|
4) Travma ile ilgili psikoanlitik kuramları açıklar.
Travmayı psikoanalitik kuramlar çerçevesinde analiz eder.
Psikanalitik Kuram ve travma ilişkisini açıklar.
Kendilik Psikolojisi ve travma ilişkisini açıklar.
Nesne İlişkileri Kuramı ve travma ilişkisini açıklar.
Bağlanma kuramları ve travma ilişkisini açıklar.
Stres Tepki Kuramı ve travma ilişkisini açıklar.
|
5) Travma ve ilişkili davranışçı kuramları açıklar
Klasik koşullanma ve edimsel koşullanma ile travmayı açıklar.
İki Yapılı Öğrenme Kuramı ile travma tedavisi ilişkisini tasarlar.
|
6) Travma ile ilişkili bilişsel kuramları listeler.
Travmayı bilişsel kurama göre açıklar.
Hiyerarşik Bilişsel Eylem Modelini açıklar.
Duyusal İşlemleme Modelini açıklar.
Bilişsel Model’i açıklar.
Travma tedavisinde bilişsel model kullanımını tasarlar.
|
7) Travmayı açıklayan Feminist Kuramları listeler.
Feminist kuramların travma çalışmalarına katkılarını listeler.
Feminist kuram ve diğer kuramların kesişen ve farklılaşan yönlerini karşılaştırır.
Feminist yaklaşım ve travma çalışmalarının odağını açıklar.
Feminist yaklaşıma göre tedavileri kullanır.
|
8) Travma ve Tetikleyici (Stresör) İle İlişkili Bozuklukları listeler.
Travma ve Tetikleyici (Stresör) İle İlişkili Bozukluklar’ın DSM-5 tanı kriterlerini listeler.
Tepkisel Bağlanma Bozukluğunun tanı kriterleri ve klinik görünümünü açıklar.
Sınırsız Toplumsal Katılım Bozukluğunun tanı kriterleri ve klinik görünümünü açıklar.
Uyum Bozukluklarının tanı kriterleri ve klinik görünümünü açıklar.
Akut Stres Bozukluklarının tanı kriterleri ve klinik görünümünü açıklar.
Travma Sonrası Stres Bozukluğunun tanı kriterleri ve klinik görünümünü açıklar.
|
9) Tepkisel Bağlanma Bozukluğunda eş tanı ve ayırıcı tanıları karşılaştırır.
Sınırsız Toplumsal Katılım Bozukluğunda eş tanı ve ayırıcı tanıları karşılaştırır.
Uyum Bozukluklarında eş tanı ve ayırıcı tanıları karşılaştırır.
Akut Stres Bozukluklarında eş tanı ve ayırıcı tanıları karşılaştırır.
Travma Sonrası Stres Bozukluğunda eş tanı ve ayırıcı tanıları karşılaştırır.
|
10) İkincil Travmatik Stres kavramını açıklar.
Birincil ve ikincil travmatizasyon kavramlarını karşılaştırır.
İkincil travmatik stres belirtilerini listeler
İkincil travmatik stresin kimlerde görüldüğünü örneklendirir.
İkincil travmatik stres ve TSSB farklarını listeler.
|
11) Eşduyum yorgunluğu kavramını açıklar.
Tükenmişlik kavramını açıklar.
Eşduyum yorgunluğu ve tükenmişlik kavramları arasındaki farkları karşılaştırır.
Duygusal bulaşma kavramını açıklar.
Duygusal uzaklık kavramını açıklar.
Eşduyum doyumu kavramını açıklar.
Eşduyum yorgunluğu ve tükenmişlikte risk faktörleri ve koruyucu etmenleri listeler.
|
12) Travma sonrası büyüme kavramını açıklar.
Travma – Travma Sonrası Stres Bozukluğu – Travma Sonrası Büyüme kavramları arasındaki ilişkileri karşılaştırır.
Travma sonrası büyümede belirleyici etmenleri listeler.
Travma sonrası büyüme kavramını farklı kuramlar ile açıklar.
Travma sonrası büyüme ve iyileşme ilişkisini açıklar.
|
Beceriler
(Bilişsel ve/veya uygulama becerileri olarak tanımlanmıştır.)
|
1) Travma Vakasında Clark’ın bilişsel formülasyonunu çizer.
Travma vakasında Clark ve Ehlers’in bilişsel formülasyonunu çizer.
Travma vakasından vaka formülasyonu tasarlar.
Vaka formülasyonunu tedavide nasıl kullanacağını analiz eder.
|
2) Travma Sonrası Stres Bozukluğunda vaka tedavi planını listeler.
Kaygı ile baş etme yöntemlerini listeler.
Bilişsel yöntemleri listeler.
Davranışçı yöntemleri listeler.
Tedavi başlangıç, süreç ve sonlanma aşamalarını açıklar.
Tedavide nüks önleme yöntemlerini açıklar.
Tedavide karşılaşılacak zorlukları açıklar.
Kayıp kavramını açıklar ve türlerini listeler.
Yas kavramını açıklar ve türlerini listeler.
Yas tepkilerini listeler.
Yas kuramlarını açıklar.
Travma ve yas ilişkisini açıklar.
|
Yetkinlikler
(Bağımsız çalışabilme, sorumluluk alabilme, öğrenme, alana özgü, iletişim ve sosyal yetkinlikler olarak tanımlanmıştır.)
|
Hafta |
Konu |
Ön Hazırlık |
Pekiştirme |
1) |
Travma Kavramı ve Belirtileri |
2) |
Travma Kavramının Tarihi |
3) |
Travmanın Genetik Biyolojik Kültürel Temelleri |
4) |
Travmayla İlişkili Kuramlar I |
5) |
Travmayla İlişkili Kuramlar II |
6) |
Travmayla İlişkili Kuramlar III |
7) |
Travmayla İlişkili Kuramlar IV |
8) |
Travma ve İlişkili Bozukluklar |
9) |
Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Tanı |
10) |
İkincil Travmatik Stres Kavramı |
11) |
Eşduyum Yorgunluğu ve Koruyucu Faktörler
Travma Sonrası Büyüme Kavramı
|
12) |
SSB’de Vaka Formülasyonu |
13) |
TSSB’de Tedavi Planı |
14) |
Travmatik Yas ve Ölüm |
Diğer Kaynaklar: |
1. Herbet, C. (2020) Travma Sonrası Psikolojik Tepkileri Anlamak. Psikonet Yayınları, İstanbul.
2. Öner, S. (2020) Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kuramsal ve Uygulamaya Yönelik Yaklaşımlar. Nobel Yayınları, Ankara.
3. Baker, E., Aksöz Efe, İ., Doğan, T. (2021). Travma Psikolojisi. Nobel Akademi Yayınları, Ankara.
4. Öztürk, E. (2017) Travma ve Dissosiyasyon. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
5. Herman, J. (2020). Travma ve İyileşme. Literatür Yayınları, İstanbul.
6. Nakazawa, D.J. (2021). Kesintiye Uğrayan Çocukluk. Diyojen Yayınları, İstanbul.
7. Akcanbaş, M. (2010). Afet ve Kurban Psikolojisi. Akut Yayınları, İstanbul.
8. Kolk, B. A. (2019). Beden Kayıt Tutar. Nobel Yaşam Yayınları, Ankara.
9. Miller, A. (2019). Beden Asla Yalan Söylemez. OkuyanUs Yayınları, İstanbul.
10. Markham, U. (1998). Çocukluk Travmaları. Alfa Yayınları, İstanbul
|
|
Soru-Cevap |
|
Vaka Problemi Çözdürme/ Drama-Rol/ Vaka Yönetimi |
|
Laboratuvar |
|
Sayısal Problem Çözme |
|
Alan çalışması |
|
Grup Çalışması / Ödevi |
|
Bireysel Ödev |
|
WEB Tabanlı Öğrenme |
|
Staj |
|
Yerinde Uygulama |
|
Proje Hazırlama |
|
Rapor Yazma |
|
Seminer |
|
Süpervizyon |
|
Sosyal Faaliyet |
|
Mesleki Faaliyet |
|
Mesleki Gezi |
|
Uygulama (Modelleme, Tasarım, Maket, Simülasyon, Deney vs.) |
|
Okuma |
|
Tez Hazırlama |
|
Arazi Çalışması |
|
Öğrenci Kulüp ve Konseyi Faaliyetleri |
|
Diğer |
|
Logbook |
|
Röportaj ve sözlü görüşme |
|
Araştırma |
|
Film izleme |
|
Kaynakça oluşturma |
|
Sözlü, yazılı ve görsel bilgi üretme |
|
Fotoğraf çekimi |
|
Eskiz çizimi |
|
Harita üzerinde işaretleme |
|
Harita okuma |
|
Doku örneği alma |
|
Malzeme arşivi oluşturma |
|
Kendi fikrini ve çalışmalarını sunma ve sergileme |
|